misverstanden

Vragen stellen is nog niet zo makkelijk en duidelijk als het wel lijkt.
Er zijn een aantal variaties en mogelijkheden.
Zo is het tegenwoordig gebruikelijk dat je net als in Amerika, op de vraag HOW ARE YOU< hoe gaat het> niet uitgebreid gaat vertellen hoe het met je is. Want dat wil niemand weten, het is niet gericht op je gezondheid maar het is een merkwaardige groet geworden.
Ook kan het wel een vraag zijn maar maakt het niet zo uit wat iemand antwoord wanneer hij/ zij hem wat gevraagd wordt.
Het is dan slechts een schijnvraag, te gebruiken als ingang bij de andere persoon om wel uitgebreid over jezelf te gaan vertellen hoe het er mee is, of meestal hoe erg het allemaal wel is. Die andere persoon fungeert dan alleen als toehoorder. Arme ziel.

Afhankelijk van de situatie, relatie en personen is het soms belangrijk om voordat je de vraag stelt, ook mee laat tellen wat voor antwoord je wilt krijgen.

Dat geldt overigens ook andersom, afhankelijk van de situatie, relatie en personen is het soms belangrijk om voor dat je antwoord, te bedenken wat die ander eigenlijk wil weten, en soms zelfs, moet je nadenken of je die persoon dat antwoord wel wil geven.

Is het in het gewone leven al ingewikkeld, laat staan dat je vragen moet stellen aan een nieuwe cliënt, bijvoorbeeld tijdens de anamnese.

“Hebt u wel eens hoofdpijn?", lijkt makkelijk, maar ja, wat versta ik onder hoofdpijn en wat is dat voor de cliënt.
Hij kan zeggen: “nee, nooit”, terwijl hij altijd last heeft van een drukkend gevoel boven de ogen. Maar dat vindt hij een drukkend gevoel boven de ogen en geen hoofdpijn.

Of hij heeft altijd hoofdpijn maar is daar al aan gewend en komt voor rugpijn dus telt het even niet mee.

En trouwens, wat is pijn. De een vindt het pas pijn wanneer het bijten in het kussen niet meer helpt om het uitschreeuwen tegen te gaan, de ander begint al te kermen als je iets te nadrukkelijk naar een plek kijkt.

En wat is je eigen achtergrond en die van de cliënt. In het kleine Nederland kan je al totale ander uitslagen krijgen als je vraagt: "Hoe is gegaan?" Dan kan het antwoord zijn:”nou, het is niet minder”. Wat zegt dat dan? Is de pijn minder, of is het probleem niet verbeterd?

Zei ik zelf een keer na afloop van de les, "kom op, gaan we even naar de kroeg". Hoorde ik pas jaren later dat mijn cursisten dachten dat ik een alcoholist was.

“Wat voel je nu?“ is ook een misverstand opwekkende vraag.

“Niets” zegt de cliënt, want het doet niet zeer, terwijl ik wil weten welke emotie of temperatuur of wat dan ook hij voelt.
Mannen voelen sowieso vrijwel nooit wat want zij zijn flink en klagen niet zo gauw. Sorry.

Doorvragen is dan ook van ook van belang, zeker met eufemismen.

"Drink je alcohol"? "Ach ja, af en toe een wijntje voor gezellig".
Vraag dan door, want het ‘wijntje’ staat vaak symbool voor iets heel anders dan een klein glaasje, en bij “gezellig” hoe vaak en wanneer.
Trouwens, wat is mijn opvatting van een wijntje en gezellig? Pas op dat je niet gaat invullen. Want jij kunt een heel ander beeld hiervan hebben dan de ander.
Een cliënt zei een keer, mijn vader is net als ik.
Dus ik dit lekker invullen met het hele totale ziektebeeld van wat deze cliënt had en had gelijk vreselijk medelijden met de moeder. Dat ze dit kon overleven!!

Echter, wijs geworden door eerdere ervaringen, vroeg ik hem de volgende keer: "wat bedoelde je daar eigenlijk mee"?

Vertelde hij dat ze allebei de neiging hadden alle vervelende dingen uit te stellen. Nog steeds arme moeder, maar ja, minder hevige problematiek dan ik eerst dacht.

Een keer vroeg ik aan een cliënt:"Heb je wel gegeten"?"Ja zei ze".

Nou dan had ik me zeker vergist in de tekenen van het lichaam. Echter die tekenen bleven aandringen dus ik ook. En vroeg het nog een keer.

Toen bleek dat ze wel gegeten had, maar dat was een dag geleden en het was een koek.

Dus die tekenen klopten zeker wel, maar haar antwoord ook.

Bij de politie worden de zeven gouden W’s gebruikt om er achter de waarheid te komen. Wie wat waar wanneer waarom waarmee en (op) welke wijze. Deze kan je ook als therapeut heel goed gebruiken om het antwoord te krijgen op je vraag.

Soms moet je daartoe wel ogenschijnlijk naar de bekende weg vragen en soms moet je helaas de indruk wekken dat je lang zo slim niet bent als je er uitziet, maar zo kom je wel achter verbazende waarheden.

Ook dat je nog steeds neiging hebt tot vooroordelen en invullen.